Hỏi & Đáp Thường Gặp Về Xin Vĩnh Trú: Nenkin, Thuế, Chuyển Việc, Gia Đình, v.v.

Hồ sơ xin vĩnh trú là một thủ tục quan trọng để chứng minh nền tảng cuộc sống ổn định của bạn tại Nhật Bản, nhưng trong quá trình chuẩn bị, có thể nảy sinh nhiều thắc mắc và lo lắng. Đặc biệt, tình trạng nộp Nenkin, thuế, lịch sử chuyển việc, hoàn cảnh gia đình, v.v., thường có những điểm khó hiểu về việc chúng ảnh hưởng đến việc xét duyệt như thế nào.
Trang này sẽ giải thích một cách dễ hiểu dưới dạng Hỏi & Đáp (Q&A) về những câu hỏi thường gặp nhất từ những người đang hướng tới mục tiêu xin vĩnh trú.

Trước hết, nếu bạn muốn kiểm tra các điều kiện cơ bản tổng thể để xin vĩnh trú, vui lòng xem hướng dẫn tổng hợp trang dưới đây.

Câu hỏi về Nenkin

Q1: Trước đây tôi đã lỡ nhận tiền Nenkin trọn gói (脱退一時金). Liệu tôi có còn xin vĩnh trú được không?

A: Đừng vội từ bỏ. Việc nhận tiền Nenkin trọn gói là một yếu tố rất bất lợi trong việc xét duyệt vĩnh trú vì bị xem là “không có ý định vĩnh trú”. Tuy nhiên, không phải là hoàn toàn không thể.
Những điểm quan trọng là:

• Giải trình lý do: Cần phải giải thích một cách cụ thể và hợp lý trong thư giải trình lý do (理由書) về việc tại sao bạn đã nhận tiền trọn gói, và sau đó tại sao lại thay đổi suy nghĩ muốn xin vĩnh trú.
• Tái gia nhập và thành tích đóng Nenkin: Việc chứng minh rằng bạn đã nhanh chóng tái gia nhập hệ thống Nenkin sau khi nhận tiền và tiếp tục đóng bảo hiểm đầy đủ cho đến nay là cực kỳ quan trọng. Thời gian đóng sau khi tái gia nhập càng dài càng có lợi.
• Các yêu cầu khác: Việc đáp ứng hoàn hảo các yêu cầu khác của vĩnh trú (lịch sử cư trú, thu nhập, thuế, hạnh kiểm, v.v.) là điều kiện tiên quyết.

Kết luận: Mặc dù rất khó khăn, nhưng khả năng vẫn còn. Nhất định hãy trao đổi với chuyên gia.

  Bài viết tham khảo:

Q2: Thời sinh viên tôi có “thời gian chưa đóng” (未納期間) Nenkin quốc dân. Tôi nên làm gì?

A: Trước hết, hãy xác nhận chính xác đó là “chưa đóng” (未納) hay đã được hưởng “Chế độ đặc biệt cho sinh viên” (学生納付特例 – miễn giảm/hoãn đóng). Nếu trong hồ sơ Nenkin ghi là “サ”, đó là thời gian được hưởng chế độ đặc biệt và về nguyên tắc không có vấn đề gì khi xin vĩnh trú.
Vấn đề là ở những khoảng thời gian ghi “＊ 未納”.

• Chưa đóng trong vòng 2 năm gần nhất: Nhất định phải đóng bù (後納) trước khi nộp hồ sơ xin vĩnh trú. Nếu nộp hồ sơ khi vẫn còn thời gian chưa đóng, khả năng rất cao sẽ bị từ chối.
• Chưa đóng từ 2 năm trở về trước: Bạn có thể đóng bù cho 2 năm gần nhất theo chế độ đóng bù. Nếu thời gian chưa đóng xa hơn và không thể đóng bù, sự thật “chưa đóng” đó không thể xóa bỏ. Bạn cần giải thích thành thật lý do trong thư giải trình và nhấn mạnh rằng hiện tại bạn đang đóng đầy đủ, nhưng việc xét duyệt có thể sẽ bất lợi hơn.
• Giải thích “Vì tôi là du học sinh” là không đủ. Việc chưa đóng bị xem là không hoàn thành nghĩa vụ công dân.

Trước tiên, hãy đến Văn phòng Nenkin (年金事務所) để xác nhận hồ sơ của bạn và trao đổi về thủ tục đóng bù.

Câu hỏi về Thuế

Q3: Tôi đã từng nộp chậm (滞納 – sau hạn nộp) thuế thị dân. Có ảnh hưởng đến việc xin vĩnh trú không?

A: Vâng, ảnh hưởng rất lớn. Khi xin vĩnh trú, về nguyên tắc, bạn phải đóng đầy đủ và đúng hạn tất cả các kỳ thuế thị dân trong vòng 5 năm gần nhất.

• Chỉ chậm 1 ngày cũng bất lợi: Dù đã đóng đủ, nhưng nếu giấy chứng nhận nộp thuế hoặc biên lai cho thấy bạn đã “nộp sau hạn”, về nguyên tắc sẽ bị xem là “không thực hiện đúng nghĩa vụ nộp thuế” và có khả năng cao trở thành lý do bị từ chối.
• Khi nào có thể nộp hồ sơ?: An toàn nhất là đợi cho đến khi năm tài chính có việc nộp chậm đó ra khỏi phạm vi “5 năm gần nhất” được xét duyệt rồi mới nộp hồ sơ. (Ví dụ: nếu nộp chậm trong năm 2023, thì nên đợi đến khoảng giữa năm 2029 trở đi mới nộp).

Q4: Thu nhập của tôi chỉ từ lương và công ty đã làm điều chỉnh thuế cuối năm (年末調整), nhưng tôi không làm khai báo thuế (確定申告). Có vấn đề gì không?

A: Không, nếu thu nhập của bạn chỉ từ lương và công ty đã làm điều chỉnh thuế cuối năm một cách phù hợp, thì việc không làm khai báo thuế không phải là vấn đề.
Tuy nhiên, khi xin vĩnh trú, bạn cần nộp “Giấy chứng nhận nộp thuế (hoặc miễn thuế) thị dân” (住民税の課税証明書) và “Giấy chứng nhận đóng thuế thị dân” (住民税の納税証明書) của 5 năm gần nhất. Điều quan trọng là các giấy tờ này phải phản ánh đúng thu nhập và tình trạng phụ dưỡng của bạn, và có thể xin được tại văn phòng hành chính địa phương mà không gặp vấn đề gì. Để yên tâm, bạn nên xin trước các giấy tờ này để kiểm tra nội dung.

Q5: Trước đây tôi đã khai báo khấu trừ thuế cho người phụ dưỡng không đúng (ví dụ: người thân ở nước ngoài không có thực tế gửi tiền). Nếu tôi làm khai báo bổ sung (修正申告) thì có xin vĩnh trú được không?

A: Trước hết, tuyệt đối không được để yên tình trạng khai báo không đúng. Đó là hành vi “trốn thuế” (脱税) và nếu bị phát hiện, việc xin vĩnh trú sẽ trở nên vô vọng.

• Khai báo bổ sung là bắt buộc: Nếu có sai sót trong khai báo trước đây, bạn có nghĩa vụ pháp lý phải nhanh chóng làm thủ tục khai báo bổ sung và nộp đúng số thuế.
• Ảnh hưởng đến xét duyệt: Tuy nhiên, dù bạn đã làm khai báo bổ sung và nộp đủ thuế, sự thật “trước đây đã khai báo không đúng” vẫn còn trong hồ sơ. Điều này có thể bị xem là ý thức tuân thủ pháp luật (コンプライアンス) thấp và có khả năng gây bất lợi khi xét duyệt vĩnh trú.
• Giải thích thành thật: Khi nộp hồ sơ, điều quan trọng là phải giải thích thành thật trong thư giải trình lý do về việc tại sao có sai sót và hiện tại bạn đã khắc phục như thế nào. Việc tự mình sửa sai sẽ có ấn tượng tốt hơn là che giấu.

Câu hỏi về Công việc/Thu nhập

Q6: Tôi chuyển việc nhiều lần (mỗi năm một công ty, nhưng lương tăng) có bất lợi khi xin vĩnh trú không?

A: Việc chuyển việc nhiều lần không phải là lý do để bị từ chối ngay lập tức. Thu nhập tăng là một điểm cộng.
Tuy nhiên, vì xét duyệt vĩnh trú rất coi trọng “tính ổn định và liên tục” (安定性・継続性), việc chuyển việc thường xuyên có thể khiến người xét duyệt lo ngại về “khả năng duy trì cuộc sống ổn định trong tương lai”.
Những điểm sau sẽ rất quan trọng:

• Tính hợp lý của lý do chuyển việc: Bạn có thể giải thích cụ thể và thuyết phục trong thư giải trình lý do về việc tại sao lại chuyển việc (ví dụ: để thăng tiến sự nghiệp) hay không.
• Tính nhất quán của nội dung công việc: Sự nghiệp của bạn có tính nhất quán không?
• Việc thực hiện nghĩa vụ công dân: Khi chuyển việc, bạn có làm đúng các thủ tục về bảo hiểm xã hội, thuế không? Có bị gián đoạn không?

Việc nhấn mạnh sự ổn định trong thư giải trình lý do là rất quan trọng.

Câu hỏi về Gia đình/Phụ dưỡng

Q7: Thu nhập của vợ tôi (visa phụ thuộc) có một năm tạm thời vượt 130 vạn Yên nhưng vẫn trong diện phụ thuộc bảo hiểm y tế của tôi. Có vấn đề gì không?

A: Không, nếu đã làm đúng thủ tục thì không có vấn đề gì.
Theo “Gói hỗ trợ khắc phục rào cản thu nhập” (年収の壁・支援強化パッケージ) của chính phủ bắt đầu từ tháng 10 năm 2023, trường hợp người làm bán thời gian có thu nhập tăng tạm thời (ví dụ do mùa bận rộn) vượt mức 130 vạn Yên/năm, nếu chủ lao động cấp giấy chứng nhận đó là “thu nhập tăng tạm thời” và dựa trên giấy chứng nhận đó, công đoàn bảo hiểm y tế (健康保険組合等) chấp nhận cho tiếp tục phụ thuộc, thì việc vẫn trong diện phụ thuộc là hoàn toàn hợp lệ.

• Quan điểm của Cục Xuất nhập cảnh: Nếu đó là kết quả của việc tuân thủ đúng quy định của nhà nước, Cục Xuất nhập cảnh thông thường sẽ không xem đó là lý do để đánh giá là “không hoàn thành nghĩa vụ công dân”.
• Điều quan trọng: ① Có “Giấy chứng nhận của chủ lao động” chứng minh thu nhập tăng là tạm thời hay không. Giấy này rất quan trọng, hãy giữ cẩn thận. ② Việc tăng thu nhập đó thực sự chỉ là “tạm thời”, không phải là tăng liên tục hàng năm.
• Biện pháp: Để cẩn thận, khi xin vĩnh trú, bạn nên giải thích ngắn gọn trong thư giải trình lý do về việc “Năm XX thu nhập có tăng tạm thời (134 vạn Yên) nhưng dựa trên chứng nhận của công ty, vợ tôi vẫn tiếp tục trong diện phụ thuộc bảo hiểm y tế”.

Q8: Vợ và con tôi về Việt Nam sinh nở dài hạn. Tôi có thể tiếp tục nhận trợ cấp trẻ em (児童手当) không?

A: Rất nguy hiểm. Khả năng rất cao sẽ bị xem là nhận trợ cấp bất chính (不正受給).

• Tư cách nhận trợ cấp: Trợ cấp trẻ em dành cho trẻ em có địa chỉ sinh sống thực tế tại Nhật Bản. Trường hợp vắng mặt dài hạn trên nửa năm, dù còn đăng ký cư trú (住民票), nơi sinh sống thực tế thường được xem là ở nước ngoài và mất tư cách nhận trợ cấp.
• Ảnh hưởng đến vĩnh trú: Việc nhận trợ cấp bất chính bị xem là “không hoàn thành nghĩa vụ công dân” hoặc “hạnh kiểm không tốt”, là một điểm trừ cực kỳ nghiêm trọng khi xét duyệt vĩnh trú và khả năng rất cao sẽ bị từ chối.
• Biện pháp: Nhất định phải đến văn phòng hành chính địa phương (市役所), thông báo chính xác về việc vợ con vắng mặt dài hạn (6-7 tháng), xác nhận chính thức về tư cách nhận trợ cấp và làm các thủ tục cần thiết (ví dụ: nộp đơn báo mất lý do nhận trợ cấp – 受給事由消滅届) theo hướng dẫn.

Câu hỏi về Thủ tục

Q9: Trong khi chờ kết quả vĩnh trú, tôi chuyển chi nhánh làm việc (cùng công ty, cùng thành phố). Có cần báo cho Cục Xuất nhập cảnh không?

A: Theo luật, bạn không có nghĩa vụ phải nộp thông báo (vì cơ quan làm việc không thay đổi).
Tuy nhiên, để tránh nguy cơ chậm trễ xét duyệt do Cục Xuất nhập cảnh liên lạc đến chi nhánh cũ, bạn nên tự nguyện thông báo cho Cục Xuất nhập cảnh về việc thay đổi chi nhánh làm việc bằng cách nộp “Thông báo nộp tài liệu bổ sung” (資料提出通知書), ghi rõ thông tin chi nhánh mới. Điều này sẽ giúp quá trình xét duyệt diễn ra suôn sẻ hơn.

Câu hỏi về Tình trạng của Vợ/Chồng

Q10: Tôi kết hôn với chồng là người có visa vĩnh trú được 3 năm. Nếu ly hôn, tôi có xin được visa Định trú không? (Không có con chung, thu nhập ổn định)

A: Có khả năng nhưng không chắc chắn.

• Điểm được xem xét: Thời gian hôn nhân và chung sống thực tế tại Nhật từ 3 năm trở lên, khả năng tự lập kinh tế (thu nhập của bạn là một lợi thế rất lớn), lý do ly hôn, v.v., sẽ được xét duyệt một cách tổng thể.
• Việc không có con: Không phải là lý do để bị từ chối, nhưng nếu có con thì thường có lợi hơn về mặt nhân đạo.
• Trao đổi với chuyên gia: Việc thay đổi tư cách lưu trú sau ly hôn rất phức tạp, bạn nhất định nên trao đổi với chuyên gia.

Q11: Gần đây tôi đã có visa vĩnh trú. Tôi muốn làm hồ sơ cho chồng và con. Đó có phải là visa Định trú không?

A: Không hẳn là “Định trú”. Có 3 khả năng sau:

1. “Vĩnh trú” (永住者): Nếu chồng hoặc con bạn đã ở Nhật lâu và đáp ứng các điều kiện giảm thiểu của vĩnh trú (thời gian kết hôn/chung sống, thời gian lưu trú tại Nhật, v.v.), họ có thể nộp đơn xin vĩnh trú trực tiếp.
2. “Vợ/chồng của người Vĩnh trú, v.v.” (永住者の配偶者等): Trường hợp không đáp ứng điều kiện ở mục 1 nêu trên, đối với người vợ/chồng thì sẽ xin tư cách lưu trú này. Đối với con cái, chỉ giới hạn trong trường hợp tại thời điểm con được sinh ra, cha hoặc mẹ là “người vĩnh trú” và con được sinh ra tại Nhật Bản.
3. “Định trú” (定住者): Có thể áp dụng trong một số trường hợp cụ thể, ví dụ con ruột sinh ra ở nước ngoài, v.v.

Việc xin loại visa nào là phù hợp nhất phụ thuộc vào hoàn cảnh chi tiết của gia đình bạn, nên hãy trao đổi với chuyên gia.

Miễn trừ trách nhiệm

Hồ sơ xin vĩnh trú rất khác nhau tùy theo hoàn cảnh của mỗi người và việc xét duyệt cũng được tiến hành riêng lẻ. Nội dung trình bày ở đây là thông tin chung và không áp dụng cho tất cả mọi người. Nếu có bất kỳ điểm nào không chắc chắn về hoàn cảnh của bản thân, xin đừng tự phán đoán mà hãy nhất định trao đổi với chuyên gia.

Về dịch vụ hỗ trợ xin visa “Vĩnh trú”

Tại văn phòng chúng tôi, với tư cách là chuyên gia, chúng tôi hỗ trợ một cách mạnh mẽ cho các loại đơn xin liên quan đến visa “Vĩnh trú”.
Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn ba gói dịch vụ với các mức phí khác nhau để phù hợp với hoàn cảnh của từng khách hàng.